Większość z nas ma ulubione bajki, opowiadania z dzieciństwa. Dzięki opowieściom i naszej wyobraźni otwierał się przed nami magiczny, barwny świat. Te ulubione przez nas historie często przekazujemy z pokolenia na pokolenie, ale nieświadomie możemy przemycać w nich niekorzystne wzorce i stereotypy. Kierowanie się stereotypami jest dla ludzi bardzo proste, co więcej pomagają one klasyfikować i upraszczać otaczającą nas rzeczywistość. Określonemu człowiekowi przypisuje się cechy, których on wcale nie musi wykazywać, ale które zgadzają się z jakimś stereotypem obserwatora. Jak dobrze wiemy, z wygodnych rozwiązań ciężko się rezygnuje dlatego tak trudno jest obalać i zmieniać funkcjonujące stereotypy. Jednym ze źródeł ich kształtowania są informacje i obrazy nabywane w dzieciństwie.
Już od pierwszych lat życia jesteśmy oswajani ze stereotypami dotyczącymi różnic płciowych. Uczy się nas jakie ubranie i zachowanie przystoi chłopcu, a jakie dziewczynce, komu wolno płakać, a komu grać w piłkę. Niepozornym źródłem wzorców mogą być bajki, baśnie. Niewątpliwie mają one pozytywny wpływa na rozwój dziecka. Dziecko dzięki nim może poznawać konsekwencje wyborów, uczyć się odróżniać dobro od zła, przewidywać. Czy wszystkie bajki są godne polecenia? Czy warto kupować książeczki z bajkami ,,w ciemno”? Jakie obrazy kobiet są często przedstawiane dziewczynkom w bajkach, baśniach?
Księżniczki są uosobieniem kobiecego piękna, urody, próżności i powierzchowności, poczucia dumy, wynikającej z samozadowolenia lub nawet zawyżonej samooceny. Jest to typ kobiety, w której mężczyźni zakochują się “od pierwszego wejrzenia”, obsypują ją komplementami, pragną ją pojąć za żonę. Wyzwala ona w nich rycerskość, dzielność, szlachetność, siłę. Dla księżniczki zabija się smoki, pokonuje różne trudności i pisze wiersze. Czasami księżniczki są kapryśne, rozpieszczone i nadmiernie wymagające. Wówczas rycerze swoją postawą ukazują im, że nie warto być próżną i egoistyczną, a one zmieniają się, dostrzegają swoją pomyłkę, żałują i tak zwycięża dobro.
Przeciwieństwem księżniczki jest kopciuszek, czyli skromna, prosta, pozornie nieciekawa, niezauważana, najczęściej o zaniżonej samoocenie dziewczyna. Jest ona jednak uczciwa, wrażliwa, pracowita, dobra, zawsze wybacza choćby największe krzywdy, jest uczynna. Najczęściej krząta się po kuchni, sprząta, jest cierpliwa, potrafi zrobić wiele rzeczy, pomimo młodego wieku umie prowadzić gospodarstwo domowe. Pewnego dnia przeobraża się w piękną księżniczkę.
Dojrzałość kobiecą symbolizuje królowa. Z bajek dowiadujemy się, że po weselu królowe żyją z królami długo i szczęśliwie. Są dobre i mądre, nie rywalizują z królami, ponadto opanowane, odpowiedzialne, potrafią określić cel swojego życia. Przejawia ona także poczucie własnej wartości, wymaga szacunku, jest kompetentna, przyjazna, zna zasady funkcjonowania w społeczeństwie. Potrafi być też matką, która umie właściwie wychować dzieci na dobrych i szczęśliwych ludzi.
Dlaczego jednak macochy są zawsze złe i złośliwe? Dlaczego piękne księżniczki są zazwyczaj blondynkami? Dlaczego często ubogie kobiety są dobre i życzliwe, a bogate skąpe i egoistyczne? W bajkowych opowieściach obecne są też stereotypy mężczyzn. Są wśród nich między innymi: książę, rycerz, król, ojciec, szewczyk, pantoflarz, zbój itp. Polecam książkę Wandy Sztander pt. “Oblicza kobiecości, czyli mądrość baśni”!
Agnieszka Strzałka
Tagi: bajki dzieciństwo
